John Langalibalele Dube

John Langalibalele Dube OLG (22 Hlakola 1871 - 11 Hlakola 1946) e ne e le mongodi wa dibuka tsa Afrika Borwa, rafilosofi, mosuwe, radipolotiki, mohatisi, mohlophisi, sengoli le seroki. E ne e le mopresidente ya thehileng African Native National Congress (SANNC), e ileng ya fetoha African National Congress ka 1923. E ne e le malome wa Dr. Pixley ka Isaka Seme, eo a ileng a theha SANNC le eena. Dube o ile a sebeletsa e le mopresidente oa SANNC pakeng tsa 1912 le 1917. O ile a tliswa Amerika ke baromuwa ba kgutlang mme a ya Oberlin Preparatory Academy.

John Langalibalele Dube

O ile a kgutlela Afrika Borwa, moo ka 1901 yena le mosali wa hae wa pele, Nokutela Dube, ba thehileng Ohlange High School e thehilweng Tuskegee Institute e thehilweng ke Booker T. Washington. Ka 1903, BaHa-Dube ba ile a theha koranta ya IsiZulu Ilanga (eo hona jwale e leng Ilanga lase Natal). Ka 1930, John Dube o ile a hatisa "Shakas Body Servant". O ile a hlokahala ka 1946.

Bophelo ba hae ba pele

  John Langalibalele Dube o hlahile Natal seteisheneng sa borumuwa sa Inanda sa American Zulu Mission (AZM), eleng lekala la American Board of Commissioners for Foreign Missions, eo dikereke tsa yona tsa boromuwa tsa Afrika Borwa hamorao di ileng tsa kopanngwa le dikereke tsa baradi babo rona tsa Boromuwa ba London le Union ya Congregational ea Afrika Boroa ho theha United Congregational Church of Southern Africa (UCCSA). Ntate wa hae, Mohalaledi James Dube, e ne e le e mong wa baruti ba pele ba Afrika ba hlomphilweng ba AZM. Dube o qadile thuto ya hae ya semmuso Kolecheng ya Inanda le Adams, Amanzimtoti. Mohalaleli William Cullen Wilcox o ile a bitswa ho tla bua le Dube, ya neng a itshwara hampe Sekolong sa Adams. Ntate wa hae James Dube e ne e le moruti wa phutheho ka nako eo Inanda.

Ka 1887, lelapa la Wilcox le ne le kgutlela United States 'me John Dube le mme wa hae ba ile ba kgolisa banyalani bao ba baromuwa hore ba nke Dube Amerika, moo a ka ntshetsang pele thuto ya hae. Cullen le yena ba ile ba lumela, ka hore Dube o lokela ho itlhokomela ka litjhelete; leha ho le jwalo, ba ile ba mo eletsa, mme William a mo fumana mosebetsi wa hae wa pele ka sehlopha sa ditsela ha a fihla Amerika. Qetellong ya 1888, Dube o ile a ingodisa Sekolong sa Tlhahiso sa Oberlin Academy mme, leha a ithutile kgatiso le ho ithusa, ha a ka a fumana lengolo.

Ka 1893, o ile a kgutlela Inanda, moo ka January 1894 a ileng a nyala Nokutela Mdima.

Moemedi wa Naha

Baemedi ba Native National Congress ba Afrika Borwa ba yang Engelane, June 1914. Ho tloha ka ho le letshehadi ho ya ka ho le le letona: Thomas Mapike, Moruti Walter Rubusana, Dube, Saul Msane, Sol Plaatje

Ho motho ya rutehileng jwaloka moromuwa, ho ne ho e-na le kgohlano pakeng tsa thuto e sa tswa fihla ya Bophirimela le setjhaba sa setso sa Afrika. Leha ho le jwalo, Dube o ile a sebetsana le ho arohana hona setjhabeng ka bokgoni bo kang ba motho wa dipolotiki, jwalo ka dilemong tsa hae tsa morao, ha a ne a kgona ho hapa tshepo ya lelapa la borena la Zulu. Ho ya utlwahala hore ebe Dube o ne a ke ke a ba karolo ya SANC, ntle le hore thuto ya hae le puo ya hae ka tlhokahalo ya bonngwe e ne e dumellana le sepakapaka sa dipolotiki se neng se hlaha ka nako eo.

Dipuo tsa Dube e le mopresidente wa mokhatlo o hlophisitsweng wa batho ba batsho ha di e-so fumanehe. Ho thehwa ho latelang ha batho ba batsho ho fetoha mokgatlo o kopanetsweng wa dpolotiki le setjhaba ho ne ho tla hlaha ka Mokgatlo wa Bokahohle wa Ntlafatso ya Batho ba Batsho wa Marcus Garvey le African Communities League, e thehilweng ka 1914. Dipolotiking tsa hae Dube o ne a le hlokolosi ebile a le bolokolohi, leha ho le jwalo o ne a bua ka ho hlaka ka ditokelo tsa batho ba batsho le molao-motheo o ka sehloohong wa bonngwe - o ne a bone esale pele hore ho hlokahala hore batho ba batsho ba momahane nako e telele le pele Garvey a tla sethaleng sa matjhaba.

Mosuwe

Bohareng ba bo-1930, Dube le mosadi wa hae wa bobedi Angelina, le (l. ho ya ho r.) Nomagugu, Joan Lulu, James Sipho le Douglas Sobanto.

Dube e ne e boetse e le mosuwe, sebui se tummeng se potolohileng se neng se kenya babasweu dipuong ho pholletsa le naha. Ka 1901, yena le mosadi wa hae wa pele, Nokutela Dube, ba thehile Zulu Christian Industrial School e seng e le Ohlange High School e Ohlange, haufi le Phoenix le EkuPhakameni. Ena e ne e le setheo sa pele sa thuto Afrika Borwa se thehilweng ke batho ba batsho.

MmaDube le sekolo sa hae sa ho roka

O ile a fana ka dipuo ka memo mme ka lebaka leo a fuwa lengolo la bongaka la filosofi. Karolo ya hae e le mosuwe e ne e sa ngolwa hantle, empa o ne a e-na le maikutlo le ho etsa tlhahiso ea maikutlo mabapi le thuto le setso tse neng di lokela ho sebediswa ka ditsela tse sa rateheng ke mmuso wa Apartheid ha o kena pusong ka 1948 mme o etsa Molao wa Thuto ea Bantu. Dube o ne a bone ho hlokahala hore thuto ya Bophirimela e kopantswe le meetlo le dineano tsa moo, tsohle di thehilwe boitshwarong bo pharaletseng ba setjhaba sa Afrika. Dikgopolo tsa hae mabapi le thuto di fumanwa ka bobedi Ukuziphatha le Isita.

Monna wa mangolo

Ene ele e mong ba batho ba neng ba bula madiboho ba neng ba thusa ho theha dingolweng tsa Mazulu. E ne e le e mong wa bangodi ba pele ba Mazulu ba phatlalalitsweng, leha buka ea pele e phatlalalitsweng ya Mazulu e ngotswe ke Magema Fuze, oo nalane ya Mazulu, Abantu abamnyama lapo bavela ngakona (e fetoletsweng e le Batho ba Batsho le Ho tloha Moo ba Tlileng), e phatlaladitseng ka 1922, kaha e ngotswe dilemong tsa bo-1880 le mathwasong a bo-1890.

Mosebetsi wa pele o phatlaladitsweng ewa Dube e ne e le sengolwa ka Senyesemane se buang ka ho ntlafatsa motho le ho hlompha setjhaba se phatlalalitsweng ka 1910. Mosebetsi o neng o tla mo fa lengolo la bongaka la filosofi e ne e le sengolwa sa 1992 Umuntu Isita Sake Uqobo Lwake ("Motho ke sera sa hae se sebe ka ho fetisisa"; sengolwa sa pele ho 1936 puo ea kgale ya MaZulu). O ile a tswela pele ho phatlalatsa, ka 1930, buka ea nalane e ipakile e tsebahala ebile e na le tšusumetso ho Zulu canon e bitswang Insila kaShaka (Shaka's Body Servant).

O ile a qala ho ngola lipale tsa bophelo tsa lelapa la borena la Mazulu, haholo-holo la Morena Dinizulu, a mo etsa mongodi wa pele wa dipale tsa Afrika. Ho na le mesebetsi e meng e mengata e sa hlaheng ka ho fetisisa ea bongoli e kang sengoloa sa 1910 "Ukuziphatha" ("Ka Boitšoaro").

Ntle le mesebetsi ea hae ea bongoli, Dube le mosali oa hae ba thehile koranta ea pele ea MaZulu / Senyesemane, Ilanga laseNatali (Letsatsi la Natal), ka 1903, phatlalatso e ketekileng selemo sa eona sa lekholo ka 2003. Ilanga laseNatali ha e sa ikemela kaha e rekiloe ke mokhatlo oa lipolotiki oa mehleng eo Inkatha yeNkululelo eSizwe ka 1988, o etelletsoeng pele ke Mangosuthu Buthelezi, eo hamorao e ileng ea tsejoa e le mokha oa lipolotiki Afrika Boroa o bileng teng ka mor'a khethollo ea merabe e meng e bitsoang Inkatha Freedom Party (IFP).

Dube le mosadi wa hae wa pele, Nokutela Dube, ba ananelwa ka ho tsebahatsa pina ya Enoke Sontonga "Nkosi Sikelel' iAfrika". Hamorao e ile ea e-ba pina ea setjhaba ka mora hore sehlopha sa sehlopha sa mmino sa Ohlange Institute se se sebedise. Ba ile ba e bapala kopanong ea African Native National Congress ka 1912. E ile ea binoa kamora thapelo ya ho koala mme ANC e e amohetse e le pina ea eona ea semmuso yqa ho koaloa ka 1925.

Tshusumetso ke Booker T. Washington

Dube o ne a bone tshusumetso ya Booker T. Washington ka letsoho la hae le le leng maetong a hae a ho ea US ho atolosa thuto ya hae mathwasong a 1890. O ile a theha sekolo sa Ohlange High School ka 1901, sekolo se neng se nehetswe ho ruta basadi ba Bantu ditsela tsa sejwale-jwale tsa ho lokollwa le ho fumana sebaka setjhabeng sa sejwale- jwale. Bukeng ya hae ya Ukuziphatha Dube o ne a kgetholla mosadi wa Bantu e le bofokodi ba ho ntshetsapele setjhaba sa Bantu ka lebaka la lithibelo tsa setjhaba mabapi le thuto bakeng sa basadi le seo a se kgethollang e le tekamelo ya basadi ya ho ba nakwana. Dube o ile a susumetswa haholo ke ho bala buka ya Washington's Up From Slavery (1901), buka e buang ka ho itshepa, e leng evangedi e neng e rutwa ke setsebi sa Amerika Ralph Waldo Emerson. Buka ya Washington e ile ya e-ba le tshusumetso e kgōlō monahanong wa Ba-Bantu le lefatsheng lohle la batho ba batsho. E ile ya fetolelwa dipuong tse mmalwa tsa Bantu Afrika Borwa, empa Dube ha aka a kgetha ho e fetolela, ho e-na le hoo a sebedisa dithuto tsa yona. Ena e ne e le ketso e neng e sa kopitswe, ntle le ke Garvey le mokgatlo wa hae le, ka tekanyo e nyenyane, ke motho oa dipolotiki Steve Biko motseng wa habo wa King William's Town profinseng ya Eastern Cape. Dube o ne a bululetswe ke Tuskegee Institute ya Washington; dilemo hamorao Marcus Garvey o ile a leka ho bona Washington ka lebaka la pululelo e tshwanang, leha a fihlile US ka 1916, Washington o ne a shwele selemong se fetileng. Sekolo sa Dube se ntse se sebetsa le kajeno. Dube o ne a dumela ka tieho ho itshetleha ka boyena, e le boiteko ba boitshwaro le ba moea ba ho fumana seriti le tlhompho mahlong a ba bang. Isita, o ile a bolela ka ho itshepa le ka ho hloka batho ba batsho hore ba qale kgwebo ya moruo e le hore ba hlomphuwe ke lefatshe.

Katleho ya Nokutela le John Dube e ne e sa bapiswa mesebetsing ha ho bapiswa le lenyalong la bona. Ho hloleha ha bona ho ba le bana ho ile ha bonahatsa Nokutela hampe mme John a ba le ngwana le e mong wa barutweanas ba bona. Ho ile ha thehwa komiti ho batlisisa John, empa ha baa ka ba nka kgato mme Nokutela a ikutlwa a nyedisitswe. Banyalani bana ba ile ba arohana hoo e ka bang ka 1914, mme Nokutela a fallela Transvaal ho fihlela a kula ka lefu la diphio. O ile a kgutlela ho ya lula le John Dube Johannesburg, mme a hlokahala ka 1917 a le dilemo di 44. Lefung la hae ya ileng a ba teng ke Pixley ka Isaka Seme ,e mong wa ditho tse ding tse hlahelletseng tse neng e le ya seo e tla fetoha African National Congress.